Damacana Fiyatları Alev Alev! Su İçmek İçin Kira Öder Gibi Harcayacaksınız!
Damacana su fiyatları son bir yılda yüzde 50'nin üzerinde artış gösterdi. 19 litrelik suyun fiyatı 300 TL civarına gelirken, maliyeti yalnızca 3 TL. Resmî tarifelerden sapma söz konusu. Sektör büyük oranda yabancıların kontrolünde ve hijyen ile hizmet konularındaki şikayetler artıyor.
Son bir yıl içerisinde içme suyu fiyatlarındaki hızlı artış, tüketicilerin ekonomisini zorlamaya devam ediyor. Özellikle 19 litrelik damacana su fiyatları, bazı markalarda ortalama iki, bazılarında ise üç kez zamlandı.
Türkiye Gazetesi'nden Kaan Zenginli'nin yaptığı habere göre, eve teslim edilen damacanaların fiyatları 135 liradan başlayıp 190 liraya kadar tırmanırken, iade damacana bulamayan tüketiciler 250 ile 300 lira arasında değişen fiyatlarla karşılaşabiliyor. Geçtiğimiz yıla oranla, fiyat artışının en az yüzde 50 seviyelerinde gerçekleştiği gözlemleniyor. Paketli sularda da durum pek farklı değil; 5 litrelik sular 25 ila 75 lira arasında, 1,5 litrelik şişeler 15 ile 35 lira arasında, 330 mililitrelik şişeler ise markaya göre değişen çeşitli fiyat aralıklarında satılıyor.
SU FİYATLARININ GERÇEK MALIYETİ SADECE YÜZDE 3
Yapılan araştırmalar, yapılan satışların gerçek su maliyetinin toplam fiyat içindeki payının yalnızca yüzde 1 ila 3 arasında olduğunu gösteriyor. Örneğin, 150 liraya satılan bir damacananın su maliyeti sadece 1,5 ila 3 lira civarında. Kalan miktar ise ambalaj, nakliye, personel giderleri ve pazarlama gibi unsurlara harcanıyor. Ancak sektördeki verilere göre, bu kalemlerde önemli bir maliyet artışı olmadığı halde, fiyat artışlarının hızla yükseldiği görülüyor.
Eve teslim edilen damacanaların fiyatları 135 liradan başlayıp 190 liraya kadar yükseliyor.
RESMİ TARİFEYE UYAN MARKAYA NEREDEYSE RASTLANMIYOR
İstanbul Sucular ve Meşrubatçılar Odası'nın verilerine göre, İstanbul’da 19 litrelik damacananın normal koşullarda 110 liradan satılması gerekir. Bu rakam, TESK ve ilgili odaların belirlediği resmi fiyat tarifesine dayanıyor. Ancak piyasada fiyatlar bu tarifeyi oldukça aşıyor. Bazı küçük markalar kampanyalarla resmi tarifeye yakın fiyatlarla satış yapmaya çalışsa da, pazar payları çok sınırlı. İstanbul Sucular ve Meşrubatçılar Esnaf Odası Başkanı Ahmet Turan Akkaya, “Hiçbir mantıklı nedeni olmayan zamları kabul etmiyoruz. Markaları Ticaret Bakanlığına şikâyet ettik” diyerek fiyat artışlarına tepkisini dile getirdi.
STRATEJİK ÜRÜN YABANCILARIN KONTROLÜNDE
Akkaya ayrıca, yerli içme suyu markalarının neredeyse tamamının yok olduğunu ve sektörün büyük bir bölümünün yabancı işletmelerin elinde bulunduğunu belirtti. “İçme suyu gibi stratejik özelliği olan bir ürünün yabancı firmaların kontrolünde olması hem sağlık hem de fiyat açısından riskli bir durum” diyen Akkaya, pazar alanının yaklaşık 22 yabancı firma tarafından kontrol edildiğine dikkat çekti. Son bir yıl içerisinde akaryakıt fiyatlarının bu kadar artmadığını hatırlatan Akkaya, fiyat artışlarının başka hangi gerekçelerle izah edilebileceğini sordu.
REKABET KURUMU’NUN CEZALARI YETERSİZ KALIYOR
Rekabet Kurumu, Mayıs ayında sektörün en büyük iki firmasına ortak fiyat politikası izledikleri gerekçesiyle toplam 26 milyon TL ceza verdi. Ancak uzmanlar, bu cezanın yüksek ciroya sahip şirketler için caydırıcı olmadığı yorumunu yapıyor.
RESTORANLARDA FAHİŞ SU FİYATLARI TEPKİ ÇEKİYOR
Restoranlarda satılan paketli su fiyatları da tüketicilerde rahatsızlık yaratıyor. Bazı mekanlarda 330 ml suyun fiyatı 30 liradan başlayarak 90 liraya kadar yükselebiliyor.
TESLİMAT VE HİZMET ÜCRETLERİ TÜKETİCİYİ ZORLUYOR
Eve sipariş edilen paketli sularda fiyatlar 150 lirayı aşarken, toptan alımlarda çok daha uygun fiyatlarla karşılaşılabiliyor. Örneğin, 19 litrelik damacanalar toptancılarda 35 liraya kadar inebiliyor. Fakat, aradaki 4-5 katlık fark, tüketicilerin "zam değil, teslimat ve hizmet bedeli" adı altında ekstra ödemeler yapmak zorunda kalmaktaymış izlenimi yaratıyor.
